اللهم صل علی محمد و آل محمد
پیشاپیش حلول سالگرد میلاد امام جواد علیه سلام به همچنین میلاد متبرک امیرالمومنان علیه السلام رو خدمت همه عزیزان تبریک عرض می‌کنم امیدواریم که در ایام پربرکت رجبیه این گفت و شنود هم دارای فایده و برکت باشد
عنوان موضوع
ویژگی‌های متمایز نظریه خطابات قانونیه
مقدمه
اولین بحث اینه که اصلاً نظریه خطابات قانونیه در چه مقامی و چرا ارائه شده است ؟
دو پاسخ داره باز یکی از مشکلات اینه که این دو از هم تفکیک نمیشه یه پاسخ اینه که جایی که این موضوع این نظریه قابل طرحه کجاست و رقبای این نظریه چه نظریه‌هایی هستند این یک بحث ما به این میگیم مرکز نظریه ولی یه بحث دیگه اون مناقشه پشت صحنه است که امام رو وادار به این نظریه کرده و دیگران را به نظریه‌های دیگر چرایی پاسخ یکسان نداره بحث بعدی بعد از اینکه این چرایی رو جواب دادیم می‌خوام نقاط اختلاف را نشان بدیم .
اون چراییه نه چیستی نقاط اختلاف کجاست بین نظریه امام و بقیه در کدام گلوگاه‌ها در کدام نقاط عطف تمایز و تفاوت وجود داره
که اون تمایزات از امام نظریه خطابات قانونی درست کرده
پس یک در سه مقام بحث میکنیم
یک: علت اختلاف
دوم: محل اختلاف
سوم: اینکه اثرش در ابعاد مختلف فقهی و اصولی چیست ؟
بیان علت اختلاف
خب چرا این اختلافات به وجود آمده واقعش اینه که ما یک مسائلی داریم در فقه و در اصول که نگاه ما به کیفیت تعلق احکام در حل مسئله اثر میگذارد یعنی تصویر ما از مسئولیت مکلف از فعلیت حکم از تعارض و تزاحم بین احکام از تاثیرات احکام بر یکدیگر
اینا وابسته به اینه که یه تصویر روشنی از تشریع داشته باشیم یعنی شارع وقتی حکم را صادر میکنه قضیه حکم شارع مفادش چیه
تحلیل قضیه الحکم اثرش بر همه اون مباحث باعث شده تا به همین علت به علت اون گریزگاه‌ها و مشکلاتی که دارند بیان سراغ این
حالا من دو سه نمونه از اون مشکلات میگم تو بدونید مشکل چیست .
مثلا شما در اجتماع امر و نهی به لحاظ فقهی واقعاً دنبال تصحیح صلات هستید دیگه بی تعارف اگه بگیم همه دارن تلاش می‌کنن این صلات در دار غصبی رو جوری درستش کنن غرض همه اینا که آقا کار راه بیفته بالاخره حالا اگر کسی آمد و سعی کردیم مشکل را از اساس حل کنه چطوره چه جوری از اساس حل کل تصویر ما برای به هم خوردن صلات برای چیه یا میره تو تعارض صلات غصبی فاقد امر میشه یا میره تو تزاحم میشه مرجوح به فعلیت می‌رسه حالا یا فعلیت حکم یا فعلیت ملاک گرفتاری اینه دیگه
حالا اگر شما آمدید وضعیت فعلی مکلف این فرد از صلات این فرد از مکلف رو کلاً از حکم خارج کردید و گفتید اینا اصلاً تو قضیه الحکم نبوده اینا همه عوارضی است بعد از حکم در مقام تطبیق حکم در مقام امتثال حکم در حکم فرد شخص اینا هیچ جایگاهی نداره شارع اصلاً به افراد صلات در حکم توجه نداره تا بعد بگید این فرد از صلات چون متحد با غصب است حالا چه کار اصلا فرد از صلاتم از اول امر نداشت نسبت به غصب هم به افراد غصب اصلاً چاره کاری نداره که بعد بگید حالا این فرد غصب متحد با صلات حالا چه کار کنیم .
شارع احکام را به گونه‌ای جعل میکنه که افراد در حکم نقشی ندارند همون خونه اول تعارض‌های ناشی از اتحاد افراد از بین تزاحم‌ها فقط میشه امتثالی تزاحم امتثالی هم شما به مشکل بخورید یک تخییری میدید و کار راه میندازید حالا تخییر یا به نحو ترتب یا بدون ترتب .
اگر پای فردا از حکم کشیدید بیرون فقط امتناع اجتماع امر و نهی نیست و مشکلش حل میشه و در موارد مانند عاصی و .... این ها اصلا با افراد کاری ندارند و لذا این جا دیگر به مشکل نمیخورید
ما می‌خوایم پای افراد را از خطابات شارع بکشیم بیرون و قدرت میگیم شرط فعلیت تکلیفه که بگن شرط فعلیت تکلیف تام نیست
و به انشا دخالت نداره فعلیت نداره ومال مرحله امتثال است تنجز و امتثالم که از مراحل حکم نیست تنجز یعنی مسئولیت من در برابر حکم مسئولیت من اسمش تنجزه یه بخشی از فعل شارع نیست بخشی از حکم و رفتار ذهنی مکلف که خودش را در برابر شارع الان مسئول حساب کنه یا مسئول حساب نکند .
تنجز توصیف فعل مکلفه تو ذهن شما جا افتاده که جز از مراتب حکمه خودش از همون عقلات مشهوری که امام در مقدم کلمات خطابات قانونیه توضیح دادند که این از پس خیلی با برکت میشه اگر خطابات قانونی کارش پیش بره ما اصلا صورت خیلی از مسائلمون تغییر میکنه و نزاع‌ها بی معنی میشه .
بیان محل اختلاف
محل اختلاف این است که حکم شارع را چه جوری تحلیل کنیم که چنین فایده‌ای براش مترتب کنیم
آیا خطابات ذهنی است یا حقیقی ، خارجی است یا نه و موارد دیگر که این ها محل اختلاف شده است بین علما و هر کدام از این بزرگان نظراتی دارند ولی امام خمینی رحمه الله علیه میفرماید که این خطابات برای افراد نیست و این اختلافات به درد نمیخورد و علمائی که بعضی راه ها را رفتند و این ها را امام میفرماید که این جا این مسیر غلط است و اشتباه است و هرچند بعضی جا ها جواب بدهد و لی این جا این نمیتواند درست باشد چون مسیر درست نیست و این جا راهی که امام میفرماید خطابات قانونیه می آید این اشکالات را حل میکند و این میفرماید این جا اصلا افراد ملاک نیست .
اثرش در ابعاد مختلف فقهی و اصولی
اثر این در جای جای فقه بحث میشود و وجود دارد که در این مواردی نمونه هایی در محل اختلاف بیان شد و این جا در بحث اجتماع امر و نهی و موارد دیگر وجود دارد .